Cho dù bạn đang định dạng ổ đĩa trong, ổ đĩa ngoài, ổ USB hay thẻ SD, thì Windows cũng cho phép bạn lựa chọn sử dụng ba File System – Hệ thống tập tin khác nhau: NTFS, FAT32 và exFAT. Cửa sổ Format trong Windows không giải thích sự khác biệt, nhưng trong bài viết này thì có.
File System thể hiện các cách tổ chức ổ đĩa. Nó chỉ định cách dữ liệu được lưu trữ trên ổ đĩa và những loại thông tin nào có thể được đính kèm vào tập tin — tên tập tin, quyền và các thuộc tính khác. Windows hỗ trợ ba File System khác nhau. NTFS là File System hiện đại nhất. Windows sử dụng NTFS cho ổ đĩa hệ thống và mặc định cho hầu hết các ổ đĩa không di động.
FAT32 là File System cũ hơn, không hiệu quả bằng NTFS và không hỗ trợ một bộ tính năng lớn, nhưng cung cấp khả năng tương thích cao hơn với các hệ điều hành khác. exFAT là một sự thay thế hiện đại cho FAT32 — và nhiều thiết bị cũng như hệ điều hành hỗ trợ nó hơn NTFS — nhưng nó gần như không phổ biến hơn FAT32.
NT File System (NTFS)
NTFS là File System hiện đại mà Windows thích sử dụng theo mặc định. Khi bạn cài đặt Windows, nó sẽ định dạng ổ đĩa của bạn bằng File System NTFS. NTFS có giới hạn kích thước tập tin và phân vùng rất lớn về mặt lý thuyết nên bạn sẽ không lo về vấn đề này. NTFS lần đầu tiên xuất hiện trong các phiên bản dành cho người tiêu của Windows với Windows XP, mặc dù ban đầu nó ra mắt với Windows NT.
NTFS bao gồm các tính năng hiện đại không có sẵn cho FAT32 và exFAT. NTFS hỗ trợ quyền đối với tập tin để bảo mật, nhật ký có thể giúp nhanh chóng khôi phục lỗi nếu máy tính của bạn gặp sự cố, bản sao ẩn để sao lưu, mã hóa, giới hạn hạn ngạch đĩa, liên kết cứng và nhiều tính năng khác. Các tính năng này rất quan trọng đối với ổ đĩa hệ điều hành — đặc biệt là quyền đối với tập tin.
Phân vùng hệ thống Windows của bạn phải là NTFS. Mặc dù có nhiều lợi thế, nhưng điểm yếu của NTFS là khả năng tương thích. Nó sẽ hoạt động với tất cả các phiên bản Windows và Windows XP — nhưng nó có khả năng tương thích hạn chế với các hệ điều hành khác. Theo mặc định, máy Mac chỉ có thể đọc các ổ đĩa NTFS chứ không thể ghi. Một số bản phân phối Linux có thể cho phép hỗ trợ ghi NTFS, nhưng số còn lại thì chỉ cho phép đọc. Không bản PlayStation nào của Sony hỗ trợ NTFS. Ngay cả Xbox 360 của Microsoft cũng không thể đọc ổ đĩa NTFS, mặc dù Xbox Series X, S và One thì có thể. Các thiết bị khác thậm chí ít có khả năng hỗ trợ NTFS hơn.
Khả năng tương thích: Hoạt động với tất cả các phiên bản Windows, nhưng chỉ đọc với Mac theo mặc định và với một số bản phân phối Linux khác. Các thiết bị khác — ngoại trừ Xbox One của Microsoft — có thể sẽ không hỗ trợ NTFS.
Giới hạn: Không có giới hạn kích thước tập tin hoặc kích thước phân vùng thực tế.
Sử dụng lý tưởng: Sử dụng NTFS cho ổ đĩa hệ thống Windows.
File Allocation Table 32 (FAT32)
FAT32 là File System cũ nhất trong ba File System có sẵn cho Windows. Nó đã được giới thiệu trong Windows 95 để thay thế File System FAT16 cũ hơn được sử dụng trong MS-DOS và Windows 3.
File System FAT32 cũng có những ưu điểm và nhược điểm. Lợi thế lớn nhất là vì nó quá cũ, nên FAT32 trở thành tiêu chuẩn thực tế. Ổ đĩa flash bạn mua thường sẽ được định dạng với FAT32 để có khả năng tương thích tối đa trên không chỉ máy tính hiện đại mà còn trên các thiết bị khác như console và bất cứ thứ gì có cổng USB.
Tuy nhiên, những nó cũng có những hạn chế chí mạng. Các tập tin đơn trên ổ FAT32 không được nặng quá 4GB — đó là mức tối đa. Một phân vùng FAT32 cũng phải nhỏ hơn 8TB, thừa nhận là nó chỉ hạn chế cho những bạn sử dụng ổ đĩa có dung lượng siêu cao.
Mặc dù FAT32 phù hợp với ổ đĩa flash USB và các phương tiện bên ngoài khác. Nhưng nó thiếu các quyền và các tính năng bảo mật khác được tích hợp trong File System NTFS hiện đại hơn. Ngoài ra, các phiên bản Windows hiện đại không còn có thể được cài đặt vào ổ đĩa được định dạng bằng FAT32; chúng phải được cài đặt vào ổ đĩa có định dạng NTFS.
Khả năng tương thích: Hoạt động với tất cả các phiên bản Windows, Mac, Linux, console và thực tế là bất kỳ thứ gì có cổng USB.
Giới hạn: Kích thước tập tin tối đa 4GB, kích thước phân vùng tối đa 8TB.
Sử dụng lý tưởng: Sử dụng nó trên các ổ đĩa di động nơi bạn cần khả năng tương thích tối đa với nhiều loại thiết bị nhất, với điều kiện bạn không có bất kỳ tập tin nào có kích thước từ 4GB trở lên.
Extended File Allocation Table (exFAT)
File System exFAT được giới thiệu vào năm 2006 và được thêm vào các phiên bản Windows cũ hơn với các bản cập nhật cho Windows XP và Windows Vista. exFAT được tối ưu hóa cho ổ đĩa flash — được thiết kế để trở thành một File System nhẹ như FAT32, nhưng không có các tính năng bổ sung của NTFS cũng như không có giới hạn của FAT32.
Giống như NTFS, exFAT có giới hạn rất lớn về kích thước tập tin và phân vùng, cho phép bạn lưu trữ tập tin lớn hơn nhiều so với 4 GB mà FAT32 cho phép.
Mặc dù exFAT không hoàn toàn vượt trội hơn khả năng tương thích của FAT32, nhưng nó tương thích rộng rãi hơn NTFS. Trong khi macOS hỗ trợ chỉ đọc cho NTFS, thì máy Mac cung cấp hỗ trợ đọc-ghi đầy đủ cho exFAT. Ổ đĩa exFAT có thể được truy cập trên Linux bằng cách cài đặt phần mềm thích hợp. PlayStation5 và PlayStation 4 hỗ trợ exFAT; PlayStation 3 thì không. Xbox Series X, S và One hỗ trợ exFAT, nhưng Xbox 360 thì không.
Khả năng tương thích: Hoạt động với tất cả các phiên bản Windows và các phiên bản macOS hiện đại, nhưng yêu cầu phần mềm bổ sung trên Linux. Nhiều thiết bị hỗ trợ exFAT hơn hỗ trợ NTFS, nhưng một số — đặc biệt là những thiết bị cũ hơn — có thể chỉ hỗ trợ FAT32.
Giới hạn: Không có giới hạn kích thước tập tin hoặc kích thước phân vùng thực tế.
Sử dụng lý tưởng: Sử dụng nó khi bạn cần kích thước tập tin lớn hơn và giới hạn phân vùng hơn FAT32 và khi bạn cần khả năng tương thích cao hơn NTFS. Giả sử rằng mọi thiết bị bạn muốn sử dụng ổ đĩa có hỗ trợ exFAT, bạn nên định dạng thiết bị của mình bằng exFAT thay vì FAT32.
NTFS lý tưởng cho ổ đĩa trong, trong khi exFAT thường lý tưởng cho ổ đĩa flash. Tuy nhiên, đôi khi bạn có thể cần phải định dạng ổ đĩa ngoài bằng FAT32 nếu exFAT không được hỗ trợ trên thiết bị bạn cần sử dụng.
