Cách biết máy tính bị keylogger theo dõi và hướng xử lý

Keylogger là một mối đe dọa nguy hiểm trong thế giới số, âm thầm ghi lại mọi thao tác trên bàn phím để đánh cắp thông tin cá nhân. Từ mật khẩu, tài khoản ngân hàng đến thông tin thẻ tín dụng, không gì là an toàn nếu máy tính của bạn bị nhiễm keylogger. Vậy làm thế nào để nhận biết và loại bỏ chúng? AnonyViet sẽ hướng dẫn bạn cách biết máy tính bị keylogger theo dõi và các bước xử lý hiệu quả.

Keylogger là gì?

Keylogger, hay còn gọi là phần mềm ghi lén bàn phím, là công cụ được thiết kế để theo dõi và lưu lại mọi ký tự bạn gõ. Có hai loại keylogger chính: phần mềm (software) và phần cứng (hardware). Phần mềm keylogger thường được cài đặt qua email lừa đảo, trang web độc hại hoặc phần mềm miễn phí không rõ nguồn gốc. Trong khi đó, keylogger phần cứng là thiết bị vật lý gắn vào cổng USB hoặc dây bàn phím, khó phát hiện hơn.

Tội phạm mạng sử dụng keylogger để thu thập dữ liệu nhạy cảm mà không để lại dấu vết rõ ràng. Do đó, việc nhận biết máy tính bị keylogger theo dõi là bước đầu tiên để bảo vệ thông tin cá nhân.

Cách biết máy tính bị keylogger theo dõi

Phát hiện keylogger không hề dễ dàng vì chúng hoạt động âm thầm. Tuy nhiên, có một số dấu hiệu cảnh báo bạn nên chú ý:

• Hiệu suất máy tính giảm bất thường: Máy tính chạy chậm, giật lag hoặc tiêu tốn nhiều tài nguyên dù bạn không mở nhiều ứng dụng.
• Xuất hiện tiến trình lạ: Các chương trình không quen thuộc hoặc tên kỳ lạ xuất hiện trong Task Manager (Windows) hoặc Activity Monitor (macOS).
• Bàn phím phản hồi chậm: Bạn cảm thấy độ trễ khi gõ phím, đặc biệt khi nhập thông tin nhạy cảm.
• Lưu lượng mạng bất thường: Kết nối internet tăng đột biến dù bạn không tải xuống hay stream dữ liệu.

Nếu nhận thấy các dấu hiệu này, hãy thực hiện ngay các bước kiểm tra để xác định liệu máy tính có bị keylogger theo dõi hay không.

Cách kiểm tra máy tính có bị keylogger theo dõi hay không

Dưới đây là các phương pháp hiệu quả để phát hiện và loại bỏ keylogger:

1. Kiểm tra tiến trình đang chạy

Bước đầu tiên trong cách biết máy tính bị keylogger theo dõi là rà soát các tiến trình đang hoạt động. Trên Windows, mở Task Manager (Ctrl + Shift + Esc) và tìm các tiến trình tiêu tốn nhiều CPU hoặc RAM với tên không quen thuộc. Trên macOS, sử dụng Activity Monitor để thực hiện thao tác tương tự.

Một số keylogger phổ biến như Spyera, HoverWatch hay iKeyMonitor có thể ngụy trang dưới tên tiến trình hệ thống. Nếu nghi ngờ, hãy tra cứu tên tiến trình trên Google. Để tạm thời vô hiệu hóa, nhấp chuột phải và chọn End Task (Windows) hoặc Force Quit (macOS).

2. Gỡ bỏ phần mềm đáng ngờ

Sau khi xác định tiến trình lạ, hãy gỡ bỏ phần mềm liên quan. Trên Windows, vào Settings > Apps và tìm chương trình nghi vấn để gỡ cài đặt. Trên macOS, kéo ứng dụng từ Applications vào thùng rác hoặc sử dụng phần mềm gỡ cài đặt chuyên dụng.

Sau khi gỡ, khởi động lại máy và kiểm tra xem tiến trình lạ có còn xuất hiện không. Đừng quên vô hiệu hóa ứng dụng khởi động cùng hệ thống trong Task Manager (Windows) hoặc System Preferences (macOS).

3. Sử dụng phần mềm diệt virus

Một cách biết máy tính bị keylogger theo dõi hiệu quả là quét hệ thống bằng phần mềm diệt virus uy tín. Microsoft Defender trên Windows là lựa chọn miễn phí đáng tin cậy. Ngoài ra, bạn có thể sử dụng Malwarebytes hoặc các công cụ quét virus trực tuyến để tăng cường bảo mật.

Hãy thực hiện quét toàn bộ hệ thống, xóa các mối đe dọa được phát hiện và khởi động lại máy. Nếu keylogger vẫn tồn tại, hãy cân nhắc tìm đến chuyên gia công nghệ để xử lý.

4. Kiểm tra phần cứng

Keylogger phần cứng tuy hiếm nhưng vẫn tồn tại. Hãy kiểm tra các cổng USB, dây bàn phím hoặc bất kỳ thiết bị lạ nào kết nối với máy tính. Nếu phát hiện bộ chuyển đổi USB hoặc dây cáp không rõ nguồn gốc, hãy tháo bỏ ngay lập tức. Để an toàn, chỉ sử dụng bàn phím và phụ kiện từ nhà sản xuất uy tín.

5. Đặt lại hệ thống

Nếu mọi cách trên không hiệu quả, giải pháp cuối cùng là Reset PC. Trên Windows, vào Settings > System > Recovery và chọn Reset this PC với tùy chọn Remove Everything. Trên macOS, sử dụng Disk Utility để xóa ổ đĩa và cài đặt lại hệ điều hành.

Trước khi đặt lại, hãy sao lưu dữ liệu quan trọng và kiểm tra các tệp lưu trữ trên đám mây hoặc ổ cứng ngoài để đảm bảo không còn mã độc.

Phòng tránh keylogger trong tương lai

Sau khi loại bỏ keylogger, hãy áp dụng các biện pháp sau để bảo vệ máy tính:

• Cập nhật hệ điều hành và phần mềm, luôn cài đặt bản vá bảo mật mới nhất.
• Tránh nhấp vào liên kết lạ, không mở email hoặc tải tệp từ nguồn không rõ ràng.
• Nhập mật khẩu bằng bàn phím ảo để tránh keylogger phần mềm.
• Cài đặt tường lửa giúp chặn các kết nối đáng ngờ từ keylogger.

Kết luận

Cách biết máy tính bị keylogger theo dõi là kỹ năng quan trọng để bảo vệ thông tin cá nhân trong thời đại số. Bằng cách kiểm tra tiến trình, gỡ bỏ phần mềm lạ, sử dụng công cụ diệt virus, kiểm tra phần cứng và đặt lại hệ thống nếu cần, bạn có thể loại bỏ keylogger hiệu quả. Hãy duy trì thói quen bảo mật và cảnh giác để giữ an toàn cho máy tính của mình nhé!